Franciszek Paśniczek

---

Życiorys

Franciszek Paśniczek przyszedł na świat w rodzinie Józefa oraz Pauliny Brzostowskich. Był siostrzeńcem Wincentego Brzostowskiego, osobistości zaangażowanej w działalność niepodległościową oraz wójta Łaskarzewa. Edukację rozpoczął w gimnazjum, a następnie kontynuował ją w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie, które ukończył w 1912 roku. W okresie szkolnym aktywnie uczestniczył w Polskiej Partii Socjalistycznej, zarówno w Garwolinie, jak i w Warszawie.

W latach 1912-1914 Franciszek prowadził Orkiestrę Symfoniczną Towarzystwa Muzycznego Orpheon w Warszawie. Jego działalność nie ograniczała się jedynie do muzyki. W czasie I wojny światowej, od 1915 do 1918 roku, był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie działał pod pseudonimem „Ksawery Brzostowski” i pełnił funkcję komendanta Obwodu.

Po zakończeniu wojny, w latach 1918-1922, służył w 9 pułku artylerii polowej, który później przemianowano na 3 pułk artylerii polowej Legionów. Po dokonaniu tego etapu swojej kariery wojskowej, Franciszek został oficerem rezerwy Wojska Polskiego.

Po roku 1922 pełnił funkcję prezesa Zarządu Powiatowego Związku Peowiaków w Garwolinie, a jednocześnie pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Wieluniu oraz w szkole powszechnej. W Garwolinie kierował chórem „Świt”, który na początku 1932 roku połączył się z lokalnym Kołem Teatralnym, tworząc Towarzystwo Teatralne „Świt”, w którego zarządzie zasiadał. W latach 1931-1933 prowadził również chór żołnierski 1 pułku strzelców konnych.

Franciszek był także wydawcą oraz pierwszym redaktorem naczelnym Gazety Powszechnej Garwolińskiej od drugiej połowy 1934 roku. Warty zaznaczenia jest moment, kiedy we wrześniu tego samego roku objął stanowisko wiceburmistrza Garwolina, a niebawem, bo 11 grudnia 1934 roku, został burmistrzem tego miasta, sprawując tę funkcję aż do 1939 roku. W tym czasie między innymi oddano do użytku rzeźnię, rozbudowano plac targowy oraz założono ogródki działkowe.

W październiku 1939 roku, w okresie trudnych czasów okupacji, Franciszek został komendantem Korpusu Ochrony Pogranicza w Obwodzie Garwolin, działając pod pseudonimem „Lelewel”. Wkrótce potem zajął kierownictwo Sekretariatu Wydziału Organizacyjnego Komendy Głównej KOP. W Garwolinie utworzył Komitet Pomocy Żydom, który wspierał wspólnotę żydowską z getta w Parysowie. W czasie okupacji opiekował się Alexandrem Lipsztatem, synem lokalnego lekarza wyznania mojżeszowego.

W czerwcu 1946 roku, Franciszek wziął udział w zebraniu założycielskim Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w Garwolinie. Pośmiertnie zostały mu przyznane, razem z żoną Zofią, odznaczenia Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 2006 roku.

Po wojnie Zofia Paśniczek prowadziła sklepik ze słodyczami, podczas gdy Franciszek, zmagający się z wyczerpaniem fizycznym i psychicznym, miał trudności z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości. Po ciężkiej chorobie zmarł w 1955 roku, a Zofia żyła jeszcze przez osiem lat po jego śmierci. W 2017 roku w Garwolinie odsłonięto tablicę upamiętniającą Franciszka Paśniczka. Ich syn Grzegorz był żołnierzem Armii Krajowej, a w latach 1946-1947 szefem wywiadu oraz łączności w sztabie Podobwodu WiN Dęby B – Garwolin.

Ordery i odznaczenia

Franciszek Paśniczek został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami za swoją działalność i zaangażowanie w sprawy narodowe.

• Krzyż Niepodległości – nadany 9 listopada 1933 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Krzyż Walecznych,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”.

---

Oceń: Franciszek Paśniczek

---