Stanisław Bolesław Likiernik, znany również pod pseudonimami „Staszek” oraz „Stach”, to postać o bogatej historii, która znacząco wpisała się w polskie dzieje. Urodził się 25 czerwca 1923 roku w Garwolinie, a odszedł z tego świata 17 kwietnia 2018 roku w Wersalu.
Był podpułkownikiem Wojska Polskiego, a także członkiem Armii Krajowej. Jego aktywny udział w powstaniu warszawskim stanowił istotny element jego biografii. Jako politolog pochodzenia żydowskiego, Likiernik wzbogacił polską myśl polityczną i kulturalną.
Warto zaznaczyć, że Stanisław Likiernik posiadał podwójne obywatelstwo, zarówno polskie, jak i francuskie, co mogło wpłynąć na jego życie osobiste i zawodowe.
Losy okupacyjne
Stanisław Likiernik, syn Tadeusza i Stanisławy, był młodym człowiekiem, gdy rozpoczęła się II wojna światowa. W 1939 roku, w trakcie wybuchu konfliktu, miał zaledwie 16 lat i początkowo nie angażował się w działalność konspiracyjną. Jego sytuacja była jednak dość poważna, ponieważ ojciec został uwięziony przez Niemców jako oficer wywiadu i trafił do obozu jenieckiego, co tylko zwiększało napięcie, które spoczywało na jego młodych barkach.
Cały okres okupacji wiązał się dla niego z zagrożeniem ze względu na żydowskie korzenie, które mogły przyczynić się do jego aresztowania. W 1940 roku zainicjował udział w tajnych kompletach, co napotkało liczne trudności. W tym samym roku, dzięki pomocy przyjaciela, uzyskał dostęp do struktur podziemnych. Jednakże jego awans w szeregach był opóźniony przez starszego znajomego, który uważał, że Stanisław nie okazał dostatecznego szacunku, nie ukłoniwszy się na ulicy, co według jego opinii, dyskwalifikowało go jako potencjalnego członka Armii Krajowej.
Od początku 1943 roku Stanisław aktywnie walczył w szeregach Kolegium A Kedywu, gdzie brał udział w likwidacjach i akcjach sabotażowo-dywersyjnych. Jego zaangażowanie obejmowało m.in. współuczestnictwo w akcji o kryptonimie Panienka, która miała miejsce w marcu 1944 roku, a w której pełnił rolę obstawy. Stanisław był świadkiem i uczestnikiem wielu dokonujących się w tym czasie wydarzeń, które jak żadna inna epoka zaważyły na losach całego kraju.
Powstanie warszawskie
W czasie powstania warszawskiego Stanisław Likiernik brał udział w walkach w ramach Zgrupowania „Radosław” i odniósł wiele ran. W szczególności, przebywał w szpitalu przy ul. Kilińskiego w dniu 13 sierpnia, nazywanym „Czarną Niedzielą”, co zresztą szczegółowo opisał w swoich publikacjach. Jako uczestnik, przeszedł m.in. przez Ogród Saski, co jest znane jako przejście tzw. górą od Starego Miasta do Śródmieścia.
Jego szlak bojowy obejmował takie miejsca jak: Wola, Stare Miasto oraz Czerniaków. Wspomnienia dotyczące epoki okupacji i wydarzeń powstania warszawskiego zbiera w swojej książce pt. Diabelne szczęście czy palec Boży?. Warto także wspomnieć o publikacji, która została wydana w czerwcu 2014 roku, w której znalazły się relacje Stanisława Likiernika. Nosi ona tytuł „Emila Marata” i Michała Wójcika, a zatytułowana jest „Made in Poland”, gdzie jeden z ostatnich żołnierzy Kedywu opowiada o swoich doświadczeniach.
Losy powojenne
W 1946 roku Stanisław Likiernik podjął decyzję o emigracji do Francji, co miało na celu uniknięcie aresztowania przez władze komunistyczne, a szczególnie przez Urząd Bezpieczeństwa. Po przyjeździe do tego kraju, kontynuował swoją edukację i ukończył studia na prestiżowym Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu.
Jego kariera zawodowa rozwijała się pomyślnie, zajmując wysokie stanowiska dyrektorskie w znanej firmie Philips. W 1957 roku uzyskał francuskie obywatelstwo, co dodatkowo ułatwiło mu życie w nowym kraju. Pomimo tej zmiany, zawsze pozostawał w kontakcie z Polską, odwiedzając ją wielokrotnie w późniejszym okresie swojego życia.
Jednym z jego ważniejszych przyjazdów do Polski miało miejsce w sierpniu 2012 roku, kiedy to wziął udział w uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej na cześć Kolegium A Kedywu, która znajduje się na warszawskim Żoliborzu. Kolejna wizyta miała miejsce w 2014 roku, w związku z przejęciem tradycji Oddziału Dyspozycyjnego „A” Kedywu przez Oddział Specjalny ŻW w Warszawie.
Stanisław Likiernik zmarł 17 kwietnia 2018 roku w podparyskim Wersalu. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie został pochowany 21 maja 2018 roku w kwaterze 18D kolumbarium lewe B-8-5.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Likiernik, uznawany za osobę o wyjątkowym dorobku, został odznaczony wieloma prestiżowymi medalami i orderami.
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 13605,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (15 czerwca 2007),
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP (19 października 2011),
- Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP (14 grudnia 2000),
- Krzyż Walecznych (1944),
- Medal Honorowy za zasługi dla Żandarmerii Wojskowej (2014).
Upamiętnienie w literaturze
Stanisław Likiernik był jedną z inspiracji dla postaci Stanisława Skiernika, znanego jako „Kolumb”, w powieści Kolumbowie. Rocznik 20 (1957) autorstwa Romana Bratnego. Ta literatura stanowi nie tylko ważny element w polskiej kulturze, ale także przyczyniła się do szerokiego uznania postaci w popkulturze. Powieść ta z kolei stała się podstawą do stworzenia popularnego serialu Kolumbowie, który został wyreżyserowany przez Janusza Morgensterna w 1970 roku.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Józef Grzegorz Puchalski | Kazimierz Mroziński | Dariusz ZawadkaOceń: Stanisław Likiernik